Categorieën
Verkiezingen Voorpagina

Jan Marijnissen’s Socialistische Partij is deze week de absolute winnaar qua momentum. Zijn partij lijkt met iedere peiling nóg solider te worden, en dat gaat voorlopig ten koste van de Partij van de Arbeid. Blijkens de jongste peiling van Maurice de Hond gaat de SP de VVD met zelfs één zetel voorbij en daalt de PvdA. De oorzaak: een weifelende PvdA-campagne, maar ook een standvastige SP die vast blijft houden aan de eigen speerpunten, en die bovendien als vrijwel enige partij een echt alternatief lijkt te bieden voor de kiezer die een ware breuk wil met het beleid onder de drie Balkenende-kabinetten.

In de Amerikaanse politiek betekent het opeens innemen van een ander standpunt vaak politieke zelfmoord, en zeker tijdens verkiezingscampagnes. Dat is een les die de PvdA niet geleerd lijkt te hebben, ondanks het feit dat de campagnestaf van die partij kan bogen op politicologen die hun sporen verdienden in de Amerikaanse politieke machine. PvdA-leider Wouter Bos kan hier nu waarschijnlijk over meepraten; veranderde hij eerst van standpunt over zijn eigen AOW-plannen omdat die volgens peilingen niet goed vielen, deze week lijkt de Armeense genocidekwestie opeens toch niet meer zo van belang dan twee weken terug. Toen schrapte de PvdA nog twee kandidaat-kamerleden van Turkse afkomst van de lijst omdat die de Turkse genocide op Armeniërs aan het begin van de vorige eeuw niet zonder meer wilden erkennen.

Marijnissen en zijn mensen zien het zwabberen van de PvdA waarschijnlijk met enige verwondering aan. Net als veel kiezers, die volgens peilingen óf overstappen naar de SP, óf niet meer gaan stemmen. En van het laatste heeft de SP duidelijk geen last. Onverdroten hebben Marijnissen en de zijnen een koers uitgezet, waarbij beloofd wordt dat ze veel vergaande beleidsbesluiten van de Balkenende-kabinetten zullen terugdraaien als ze kunnen regeren. De Partij van de Arbeid is hier veel minder stellig in. Sterker: de PvdA heeft aangegeven dat ze lang niet alle besluiten van de Balkenende-kabinetten zullen terugdraaien, iets waar de CDA-campagne Wouter Bos uiteraard graag mee om de oren slaat.

Om die reden vormt de SP vooralsnog het enige “ware” linkse alternatief voor linkse, of naar links neigende kiezers die er geen vertrouwen in hebben dat de PvdA de door hen verfoeide maatregelen zullen terugdraaien. Die angst wordt ongetwijfeld gesterkt door het constant zwabberen van Bos en de PvdA, die ten koste van kennelijk heel veel willen voorkomen dat ze een groot deel van de kiezers van zich vervreemden door wat die kiezers mogelijk “radicaal linkse” uitspraken of ideeën vinden. Hier valt ongetwijfeld veel voor te zeggen, want ook de PvdA doet heel veel aan focusgroep-onderzoeken en eigen peilingen onder potentiële PvdA-stemmers.

Maar in een politieke constellatie waar de grootste electorale steun voor Balkenende’s CDA vooral lijkt te bestaan uit drie peilers:

* agrarische regio’s en kleine tot middelgrote dorpen

* mensen die oprecht geloven dat Balkenende en de zijnen verantwoordelijk zijn voor de huidige economische groei

* mensen die CDA stemmen puur omdat zij “tegen links” zijn

winnen maar enkele partijen echt.

De partijen die in ieder geval niet winnen zijn partijen die alleen maar proberen in alles het tegenovergestelde van Balkenende en zijn CDA te zijn, en meer niet. Toch is dat juist wat de PvdA wekenlang probeerde te doen: men probeerde vliegen af te vangen van het CDA door kritiek te uiten op Balkenende, maar tegelijkertijd geen alternatief te bieden voor juist die punten waar de PvdA tegen ageerde. Daarmee leek het wel alsof de PvdA gewoon het plan de campagne voor de gemeenteraadsverkiezingen van begin dit jaar had afgestofd en het opnieuw gebruikte als blauwdruk voor deze landelijke verkiezingscampagne. Maar het electorale umfeld is nu héél anders dan in maart van dit jaar, en daarbij staan er voor de kiezers nu andere zaken en prioriteiten op het spel.

Ironisch genoeg lijkt het deze verkiezingen vooral de PvdA te zijn die de oude ‘Tegen!’- campagneblauwdruk van de SP gebruikt, terwijl de SP zich juist nadrukkelijker opstelt als een aanvaardbaar links alternatief. Tijdens de gemeenteraadsverkiezingen lukte het de PvdA hier nog mee weg te komen omdat het momentum en het umfeld toen anders waren; het was de eerste keer sinds het aantreden van de Balkenende-kabinetten dat de kiezer stoom kon afblazen en via het rode potlood of de stemcomputer een proteststem kon uitbrengen – en dat ook massaal deed. Omgerekend naar kamerzetels torende de PvdA in de peilingen daags na die lokale verkiezingen ver uit boven het CDA, dat een enorme nederlaag leed.

Kennelijk ging men er bij de PvdA voetstoots van uit dat veel PvdA-stemmers, die in peilingen aangaven dit keer op de SP te gaan stemmen, zo vlak voor de verkiezingen zouden terugkeren op het PvdA-nest, terwijl men dan misschien tegelijkertijd zetels van het CDA kon afsnoepen. Dit bleek de afgelopen twee weken een grove inschattingsfout van het PvdA-campagneteam, want in tegenstelling tot vorige landelijke verkiezingen, lijkt de SP in de peilingen alleen maar te stijgen, terwijl het CDA-kiezersvolk halsstarrig blijft zitten waar het zit: in de CDA-kolom.

En dus staat de PvdA nu, met nog maar 14 dagen te gaan, voor een bijna onmogelijke opgave: het schip in het midden van een storm een andere koers te laten varen, zónder aan geloofwaardigheid in te boeten. Maar voordat de kapitein en zijn stuurmannen en -vrouwen dat kunnen doen zullen zij zich moeten realiseren dat uit vele onderzoeken door de jaren heen gebleken is dat veel kiezers door de bank genomen 3 weken vóór de verkiezingsdatum hun definitieve keuze al gemaakt hebben en dat zij zich vanaf dat moment nog maar zéér moeilijk laten overhalen om alsnog een andere keuze te maken.

Ook zullen zij zich moeten realiseren dat het in de Amerikaanse politiek niet voor niets een doodzonde is om plotsklaps van standpunt, van “platform” te veranderen. Jan Marijnissen en zijn SP hebben dat probleem niet en koersen in relatief kalme wateren recht op de haven af. Wouter Bos en de zijnen moeten dus min of meer maar zien waar het schip strandt.


2 reacties op “”

Inderdaad ik vind de PvdA de afgelopen tijd ook maar van hot naar her gaan, in Wouter Bos had ik eerst veel vertrouwen maar nu lijkt hij alleen maar dingen te zeggen om kans te maken op het pluche, van zulk soort hebben we er al genoeg zou ik zeggen.
Dus toch maar Marijnissen dan denk ik…

Er zijn er steeds meer die er zo over denken en zo vreemd is dat niet.
Intussen viert Team Balkenende nu al een klein feestje, zoveel is duidelijk.
Ik denk ook niet dat de nog komende debatten opeens zullen gaan zorgen voor een omslag; tot nu toe deed Bos daar ook niets anders dan vliegen afvangen. Veel meer kun je overigens ook niet doen.

Reacties zijn gesloten.