De Tweede Kamer-fractie van regeringspartij CDA legde vrijdag 26 juni een kernbom onder het akkoord met partner PvdA over het verhogen van de AOW-leeftijd naar 67 jaar. De christendemocraten leggen opeens extra eisen op tafel die afwijking van de verhoging zo goed als onmogelijk maken. Vandaag, zaterdag 27 juni, reageert de PvdA: het dreigt te willen heronderhandelen over het AOW-akkoord, daarmee de bal doorspelend naar de CDA-bewindslieden. Toch doet de nationale pers weer alsof het juist de PvdA is die de boel frustreert. Heeft het journaille soms stront in de ogen?
Het CDA wil de AOW-leeftijd al tijden verhogen naar 67. Dit om te voorkomen dat het toe moet geven aan een plan waar het op tegen is, namelijk het laten meebetalen van vermogende gepensioneerden aan de kosten van de AOW. Dit zou kunnen voorkomen dat de AOW-leeftijd naar 67 moet, maar het CDA heeft tijdens de afgelopen verkiezingen één (onuitgesproken) belofte gedaan, en die is dat de extra heffing er niet komt. Door opeens extra eisen te stellen aan het eventueel afwijken van het akkoord over de AOW-leeftijdverhoging, probeert het CDA zo’n alternatief bij voorbaat te torpederen.
Vuil spel, heet dat. Niets meer en niets minder. Ja, de coalitiepartijen spraken in het Crisisakkoord af de AOW-leeftijd te verhogen naar 67, maar gaven de vakbonden de kans om via de Sociaal Economische Raad (SER) in oktober met alternatieven te komen voor de verhoging. Met de extra eisen saboteert het CDA die SER-onderhandelingen.
Het CDA eist dat een eventueel alternatief een besparing oplevert voor de pensioenfondsen, dat het de arbeidsparticipatie verhoogt, geen aanslag pleegt op het budget van de overheid, en het niet tot meer of extra belastingen leidt. Vooral de laatste eis maakt het enig denkbare alternatief — vermogende AOW’ers betalen mee aan de kosten — bij voorbaat onmogelijk. Sterker, met de eisen wordt ieder ander alternatief voor de leeftijdverhoging onmogelijk gemaakt.
De PvdA kon niet anders dan reageren. Een dag later dreigt de PvdA het hele akkoord op te blazen. Het zegt in oktober mogelijk te willen heronderhandelen over het akkoord. Daarmee zet de PvdA-fractie in de Tweede Kamer de bewindslieden van het CDA — in het bijzonder premier Balkenende en minister van Sociale Zaken Donner — onder druk om de eigen CDA-fractie terug te fluiten.
Het Crisisakkoord kwam na moeizame, weken durende onderhandelingen tot stand en was vooral een product van de bewindslieden onderling. Het is in Den Haag publiek geheim dat de fracties morrend akkoord gingen. Vooral de PvdA-fractie had grote moeite. De fractie accepteerde zoals gezegd de AOW-leeftijdverhoging, terwijl de PvdA de vorige verkiezingen nog in ging met een harde belofte dat het als regeringspartij niet zou meewerken aan zo’n verhoging. Maar ‘nood breekt wet’, was de verdediging van de PvdA toen het alsnog toegaf aan het CDA; de financiering van de maatregelen ter bestrijding van de forse recessie móest rond komen. De pensioenleeftijd verhogen naar 67 levert het kabinet in principe miljarden op.
Maar hoewel het ’t CDA was dat uit het niets de extra eisen op tafel legde, bleef het onder het journaille stil. Het werd opgemerkt in enkele droge nieuwsberichten, maar meer ook niet. En dat terwijl de actie van het CDA politiek dynamiet is.
In plaats daarvan schrijven parlementaire journalisten wél uitgebreid over de reactie van de PvdA, en insinueren in hun stukken dat de PvdA uit is op bloed. Belachelijk. Het CDA trok als eerste het zwaard; het journaille had dat zo moeten benoemen en duiden. Maar nee. Het PvdA-bashen gaat ongebreideld door.
Het uitdagen van de PvdA zou het CDA hoe dan ook nog wel eens een fikse strop op kunnen leveren. Veel PvdA-kiezers vinden dat hun partij het vertrouwen van de kiezers beschaamd heeft, zoals Wouter Bos zelf nu ook ruiterlijk erkent. Het is een belangrijke reden waarom veel kiezers in de peilingen aangeven niet meer op de PvdA te zullen stemmen. Een grote meerderheid van de Nederlandse bevolking wil (.PDF-alert!) de AOW-leeftijd helemaal niet verhoogd zien. Een eventuele werdegang van de PvdA op het akkoord zal daarom electoraal in vruchtbare aarde vallen.
Je kunt je afvragen of het CDA daar bij stilgestaan heeft. Toch is er alle reden om te vermoeden van wel. Uit het niets met zulke zware eisen komen zet kwaad bloed, dat moeten de strategen binnen het CDA zich toch gerealiseerd hebben.
Enfin. De boodschap van de PvdA aan de CDA-bewindslieden is helder: laat uw fractie de extra eisen intrekken, anders komt er heibel in oktober, en misschien wel zodanig dat we het kabinet erover laten vallen. Dat zou dan het derde officiële kabinet van CDA’er Balkenende zijn dat de eindstreep niet haalt, en dat wil hij coute-que-coute voorkomen. Want dan zou hij definitief als ‘rampenpremier’ roemloos de geschiedenisboekjes ingaan, en zichzelf ook binnen Europa onmogelijk maken.
Op de achtergrond heeft de PvdA een ander, nogal destructief pressiemiddel in handen. Geen van de coalitiepartijen staat er electoraal goed voor. Hele hordes CDA- en VVD-kiezers rennen weg naar de PVV van Geert Wilders. Tegelijkertijd zakt de PvdA in de peilingen dramatisch als gevolg van kiezers die zeggen liever thuis te zullen blijven of op Groenlinks en D66 te zullen stemmen bij de volgende verkiezingen. (Of de naar D66 overstappende PvdA’ers weten dat D66 vóór verhoging van de AOW-leeftijd is, is daarbij een goede vraag die hen zeker gesteld zou moeten worden. Waarschijnlijk weten velen dat niet eens, maar geven ze aan D66 te zullen stemmen vanwege de opstelling van D66-voorman Pechtold tegen Wilders.)
Het CDA zal hoe dan ook niet snel verkiezingen willen, zeker niet als zaken als verhoging van de pensioenleeftijd en – bijvoorbeeld – het wel of niet kopen van de Joint Strike Fighter tot inzet gemaakt worden. Dan is er namelijk alle kans dat de PvdA zetels wint, waar het CDA die verliest.
Communicatiestrateeg en schrijver van het boek ‘Megafoonpolitiek‘. Op Twitter te vinden als @kajleers. Politiek bewust, voormalig financieel-economisch journalist, muziekmaker, professionele kletskous, schrijver. Geeft ook social media-trainingen, denkt graag met je mee over communicatiestrategie. En ja, content is en blijft King.
Één reactie op “CDA en PvdA op ramkoers over AOW”
Dacht je dat men wel warm loopt voor die ouderenbelasting? Dat is juist waar de Pvda in 2006 averij opliep (Marcel van Dam begon vooral met kritiek). Het grote probleem is nu eenmaal dat het weer gezond maken van het AOW-stelsel impopulair is of je dat nu linksom (belasting) of rechtsom (hogere AOW leeftijd) doet. Niemand wil immers graag iets inleveren. Daarom heeft het ook geen zin te kijken naar wat de meerderheid wil. Hier ligt de taak van de politiek om verantwoordelijkheid te nemen voor noodzakelijkse beslissingen. De Pvda kan dus niet anders dan met een impopulair voorstel te komen tenzij men verantwoordelijkheid ontloopt (zoals de PVV). Ik mag hopen dat ze zo diep niet zinken.
Overigens hamert D66 al sinds 2006 op die pensioenleeftijdverhoging en grijpen de vertegenwoordigers ook sinds die tijd iedere mogelijkheid aan om dat te verkondigen. Dat zouden die overstappers intussen wel moeten weten. En inleveren doe je dan sowieso of dat nu linksom (Pvda) of rechtsom (D66) is. Het is welke van de twee kwaden je het minst erg vind.