Categorieën
Politieke Communicatie

Waarom Trump doet wat hij doet

Donald Trump is erin geslaagd al zijn bondgenoten te schofferen. De Amerikaanse president zorgt met zijn acties in zijn eentje voor een nieuwe handelsoorlog die alleen maar verliezers zal kennen – waaronder veel Amerikaanse burgers. Waarom doet hij dit dan? Omdat hij een probleem heeft.

Donald Trump is erin geslaagd al zijn bondgenoten te schofferen. De Amerikaanse president zorgt met zijn acties in zijn eentje voor een nieuwe handelsoorlog die alleen maar verliezers zal kennen – waaronder veel Amerikaanse burgers. Waarom doet hij dit dan? Omdat hij een probleem heeft.

Zes, drie en veertig. Wie wil weten waarom Trump zo ijzerenheinig te keer gaat tegen alles wat los en vast zit, doet er goed aan deze cijfers te onthouden.

Want op 6 november aanstaande kiezen Amerikanen een nieuw Huis van Afgevaardigden en een nieuwe Senaat. Op 3 november 2020 zijn de presidentiële verkiezingen. En 40, dat is op het moment van dit schrijven Donald Trump’s approval rating onder Amerikaanse burgers, dagelijks gemeten door peilbureau Gallup. En die lage approval rating, ofwel hoe burgers vinden dat de president het doet, is voor hem en de Republikeinen een probleem.

Ten eerste: de midterm-verkiezingen op 6 november. Alle peilingen geven aan dat de Democraten zetels gaan winnen en de Republikeinen gaan inleveren. Of het heroveren van de meerderheden in het Huis van Afgevaardigden en de Senaat ook echt in het verschiet ligt voor de Democraten is niet zeker. Maar de meerderheid kwijtraken in één van beide kamers is genoeg om Trump de komende twee jaar tot een lame duck te maken: een president die weinig meer klaar kan krijgen omdat zijn wetsvoorstellen kunnen worden geblokkeerd.

Ten tweede: de presidentsverkiezingen van 3 november 2020. Dat is nog heel ver weg, zou je denken, maar gesproken in campagnetijd is het een paar keer knipperen met de ogen. Team Trump weet dat ook en daarom begon het Witte Huis een klein half jaar geleden(!) al met de voorbereidingen voor die campagne.

Bij dit alles geldt: hoe lager de approval rating voor de zittende president, hoe groter de kans dat zijn partij inlevert, en hoe groter de kans dat hijzelf de komende presidentsverkiezingen verliest. En dus stelt Trump alles in het werk om die approval rating omhoog te krijgen.

Daarbij gaat Trump uit van wat in de VS zijn base wordt genoemd, de harde kern Trump-supporters onder zijn kiezers. Die moet Trump tevreden houden en hij denkt dat te kunnen doen door beloftes die hij hen gedaan heeft in de vorige campagne nauwgezet na te komen. Daarbij kan het hem niet veel schelen wat de consequenties zijn.

Maar politici die gemaakte beloftes nakomen, is dat zo erg dan? Natuurlijk niet. Graag zelfs. Maar het is wel belangrijk dat duidelijk is wat voor beloftes dat zijn en welke impact ze zullen hebben op de toekomst van de mensen die op Trump stemden.

‘Trump vecht tenminste voor ons!’
Eén door Trump vaak herhaalde belofte in de presidentscampagne was dat hij de staal- en kolenindustrie in een aantal electoraal cruciale staten wil heropstarten. Nogal wat kiezers in Pennsylvania, Ohio en West-Virginia kwijnen weg in oude, deels verlaten staal- en kolenstadjes die tot medio jaren ’80 floreerden, maar afgleden in een sociaal-economische apocalyps toen grote staalverbruikende industrieën – zoals de autoindustrie – goedkoper en beter staal uit andere landen gingen importeren. Juist in die half verlaten stadjes en dorpen deed Trump het heel goed tijdens de verkiezingen. ‘Trump vecht tenminste voor ons!’ is in die gebieden bij velen de gedachte.

“De natte droom van Team Trump is een foto van hem voor een heropende staalfabriek”

En dus, zo redeneert Trump, wil hij geïmporteerd staal (en aluminium) duurder maken door de importtarieven fors te verhogen. Trump rekent erop dat hierdoor als vanzelf grote staalverbruikende industrieën weer zullen aankloppen bij Amerikaanse producenten. En dat oude staalfabrieken weer in gebruik worden genomen en kolenmijnen dus ook weer tot leven zullen komen. Staalovens worden voornamelijk gestookt door cokes, gepurificeerde kolen met een hoog octaan.

De natte droom van Team Trump is een foto van Trump op een podium met Amerikaanse vlaggen voor een opnieuw in gebruik genomen staalfabriek in Pennsylvania of Ohio, onontbeerlijke staten voor wie in 2020 de verkiezingen wil winnen.

Bij dit alles komt wel een groot probleem voor de Amerikaanse burger – en zeker ook de Trump-kiezer. De reden waarom bijvoorbeeld de grote Amerikaanse auto-industrie overschakelde op buitenlands staal was de prijs van Amerikaans staal. Hierdoor waren de productiekosten van Amerikaanse auto’s dus ook relatief hoog. Die kosten werden doorberekend in de verkoopprijs en zo waren Amerikaanse auto’s duurder dan Japanse en Europese auto’s.

Om te voorkomen dat dit proces zich straks herhaalt denkt Trump slim te zijn door ook importtarieven op buitenlandse auto’s te gaan verhogen. Zo wordt het qua prijs lood om oud ijzer, hoopt Trump. Probleem: voor de autominnende Amerikaan wordt het hoe dan ook duurder om een auto te kopen. Amerikaanse auto’s worden duurder door het duurdere Amerikaanse staal en buitenlandse alternatieven worden duurder door de importtarieven. Linksom of rechtsom, de Amerikaanse consument – de kiezer – is straks dus de Sjaak.

“Voor de autominnende Amerikaan wordt het hoe dan ook duurder om een auto te kopen”

En met dit alles is het allemaal helemaal niet gezegd dat die staalfabrieken weer geopend gaan worden. Het heropstarten van staalfabrieken, laat staan het bouwen ervan is immens duur. Het uitlokken van een escalerende handelsoorlog, zoals Trump nu doet, kan staalproducenten er juist van weerhouden langdurige, dure investeringen te doen.

Precies dit mechanisme gooide een spaak in het wiel van George W. Bush. Hij verhoogde in 2002 ook de importtarieven op staal, ongeveer met dezelfde motivatie als Trump. Maar het liep direct helemaal mis langs bovenstaande lijnen en een jaar later slikte Bush de tariefsverhogingen fluks weer in.

De realiteit doet er weinig toe
Al deze feiten en argumenten gaan Trump er niet van weerhouden toch zijn zin door te zetten. Ten eerste dus omdat hij coute que coute zijn verkiezings-belofte wil nakomen, hoe onrealistisch en wellicht zelfs gevaarlijk die ook uitpakt. Trump kan maar niet verkroppen dat hij in 2016 weliswaar tot president gekozen werd maar Hillary Clinton de popular vote won. Iemand anders was dus populairder dan hij en dat vindt hij onverteerbaar. Daarom blijft hij Clinton bashen, ruim twee jaar na de verkiezingen. Zoals Sauron zich in The Lord Of The Rings focust op het terugkrijgen van De Ring, zo is Trump met maar één ding bezig en dat is in 2020 met overmacht de presidentsverkiezingen winnen.

Ten tweede: wie door de oogharen kijkt naar hoe Trump de afgelopen vijftig jaar heeft geopereerd, ziet een man die stug door blijft rijden op de eenmaal ingeslagen weg.

“Voor Trump is terugkomen op een publiek ingenomen positie een onacceptabele afgang”

Op deze wijze trok hij door de jaren heen een spoor van failliet gegane bedrijven. Het moest bij die bedrijven gaan zoals hij wilde, ongeacht de economische realiteit en ongeacht wat marktspecialisten en ervaren adviseurs hem adviseerden. Voor Trump is terugkomen op een publiek ingenomen positie een onacceptabele afgang. Dan liever de lucht in en anderen de schuld geven van de mislukking.

De bittere ironie van dit alles is dat über-populist Trump zich juist toont als dat wat veel van zijn kiezers verafschuwen: de hypocriete opportunist die het alleen maar te doen is om hun stem.