“Dus je woont hier 30 jaar, je komt uit een ver land. En je zegt tegen iemand die hier geboren is, wiens familie uit de Nederlandse klei getrokken is: ‘ik ben ook een Nederlander’. Wat? Fuck you! Natuurlijk ben je geen Nederlander, je bent een immigrant. Leef ermee. Je kinderen, of je kleinkinderen, dÃe mogen zich misschien Nederlander noemen. Maar het is volstrekt logisch dat je niet serieus genomen wordt als je jezelf ‘Nederlander’ noemt. Ook al woon je hier al zo lang.”
Krasse taal, afkomstig van een Amerikaanse vriend. Hij woont nu een aantal jaar in Nederland en weet hoe het is om immigrant te zijn. Zelf is hij geboren in Rusland en op zeer jonge leeftijd naar Amerika verhuisd. Hij groeide op in een stadje in Californië, in een streek met een demografische explosie als gevolg van immigratie. Nederlanders trekken in een discussie over integratie en immigratie nogal eens een vergelijking met de Verenigde Staten. Daar loopt alles schijnbaar op rolletjes; dan kan dat hier toch ook?
“Appels met peren”, zegt mijn Amerikaanse vriend. “Een Amerikaanse immigrant zegt ‘ik ben Amerikaan’, legt zijn hand op zijn hart en zingt moeiteloos het eerste couplet van het volkslied. Maar daar houdt het op. Want eigenlijk is hij in alles een Mexicaan, of een Puertoricaan, of een Rus, of wat dan ook. Kom bij hem thuis, en je waant je in al die landen, en niet in Amerika.”
“Maar ‘dé Amerikaan’, ‘hét Amerika’, ‘dé Amerikaanse nationaliteit’, dat bestaat niet. Dat is geen idioot multiculturalisme, geen wegredenering, zoals jullie het hier zouden noemen, maar gewoon een feit. Amerika is een immigratieland dat nog jaarlijks verder wordt opgebouwd door immigranten. Omdat vrijwel iedereen ergens immigrantenroots heeft, wordt immigratie geaccepteerd. Zo werkt het nu eenmaal. Terwijl je opgroeit verneem je via het nieuws om de haverklap van immigratiegolven. Dan komen er plots duizenden Filippino’s het land in, dan weer duizenden Vietnamezen, dan weer duizenden Nicaraguanen. We zijn het gewend, je kijkt er niet van op.”
“Dat besef, die acceptatie is er niet in Nederland. Dat is omdat Nederland helemaal geen immigratieland is – nog niet. Nederland is een land met wel degelijk een eigen cultuur, een gedeelde identiteit. Dat is aan het veranderen. Nederland is een land in transitie, het moet nog leren wat het is om een immigratieland te zijn. Dat gaat met horten en stoten en veel weerstand.”
“Ik merk dat zelf aan de manieren waarop jullie buitenlanders die hier naartoe verhuizen behandelen. Dat bedoel ik niet negatief, maar je merkt dat er een grote terughoudendheid is. Er is expres veel bureaucratie, er zijn veel voorwaarden waar je aan moet voldoen, a lot of red tape. Ik heb het geluk dat ik getrouwd ben met iemand uit een EU-land. Dat opent vele deuren.”
“Maar ik zie ook vele mensen om mij heen die dat geluk niet hebben. Hoog opgeleide stellen die niet uit EU-landen komen. Die hebben echt heel veel last. De nieuwe wetgeving over dubbele paspoorten maakt het nog moeilijker. Ik ben bang dat behoorlijk wat vrienden weg zullen trekken. Waarom zou je het paspoort van je thuisland opgeven?”
Dubbele nationaliteit
“En toch: het paspoort zegt niks over je nationaliteit. Dat is iets heel anders. Als ik straks gedwongen wordt om te kiezen – of ik een Nederlands of een buitenlands paspoort wil – dan kies ik ervoor die keuze niet te hoeven maken. Gelukkig kan ik dat. Omdat mijn vrouw Francaise is, kan ook ik aanspraak maken op een Frans paspoort, ook al woon ik in Nederland. Dat gaat daar heel gemakkelijk. Te gemakkelijk zelfs. En met dat Franse paspoort mag ik gaan en staan waar ik wil in Nederland, een EU-land tenslotte, met alle rechten en plichten die iemand met een Nederlands paspoort ook heeft.”
“Ben je een keuterboertje uit Ghana? Hmm, nope, let’s not pick that one”
“Ja, ik vind dat de Fransen te makkelijk paspoorten uitdelen aan Jan en alleman. Het is echt idioot: ik krijg dat paspoort gratis! Ergens in Frankrijk zit een ambtenaar die duizenden euro’s betaald gaat worden om mijn paspoort-afhandeling te doen. Er wordt dus zelfs betááld om mij een paspoort te geven! Dat zou je helemaal niet moeten doen.”
“En dat moet Nederland ook niet doen. Het is volstrekt logisch dat een groot deel van de inheemse Nederlandse bevolking rebelleert tegen de instroom van immigranten. Want nogmaals, Nederland is nog geen immigratieland, zoals de VS dat wel is. Over 20 jaar is het wel zo ver, maar nu nog niet. En dus moet je het rustig en voorzichtig aanpakken. En ja, je moet selectief zijn in wie je binnen laat.”
Selecteren bij de grens
“Wij Amerikanen organiseren zelf een loterij. Je kunt je inschrijven als buitenlander en dan wordt via een loterij bepaald of je een green card krijgt of niet. Dat is natuurlijk een prachtige farce. Want als het een loterij zou zijn, waarom zou je dan gegevens over je opleiding en je CV moeten opsturen? Omdat er achter de schermen gewoon geselecteerd wordt, natuurlijk. Ben je een keuterboertje uit Ghana? Hmm, nope, let’s not pick that one. Ben je een Rus en hersenchirurg? Hersenchirurgen, daar zijn er nooit genoeg van. Dus hoppa, green card in de bus. Maar: ben je een Filippijnse verpleegster? Dan hebben we je ook graag, want aan verpleegsters hebben we in de VS een schreeuwend tekort, net als hier.”
“Al wat jullie nodig hebben is politici met ballen”
“Dat zou trouwens geen slecht idee zijn voor het verpleegsterstekort hier in Nederland. Ik weet niet wat het is met de Filippijnen, misschien is het genetisch, maar ze maken daar verpleegsters aan de lopende band. Ieder jaar laten we in de VS duizenden verpleegsters binnen uit die eilandengroep.”
“Dat selecteren is iets wat jullie ook meer zullen moeten gaan doen. Kijk naar wat je nodig hebt, naar wat er in de toekomst ontbreekt. Gezien de demografische ontwikkelingen in dit land kunnen jullie niet anders. Natuurlijk, er zal tegenstand zijn, net als nu. Maar het is onontkoombaar als je wilt behouden wat jullie hier hebben. Al wat jullie nodig hebben is politici met ballen. En een loterij.”
Communicatiestrateeg en schrijver van het boek ‘Megafoonpolitiek‘. Op Twitter te vinden als @kajleers. Politiek bewust, voormalig financieel-economisch journalist, muziekmaker, professionele kletskous, schrijver. Geeft ook social media-trainingen, denkt graag met je mee over communicatiestrategie. En ja, content is en blijft King.