Een heel ‘sappig’ boek over de fusie van Groenlinks en de PvdA, zoals de kaft belooft, is ‘Een Links Verhaal’ niet geworden. Maar het is wel een heel goed gedocumenteerde en inzichtelijke kroniek van een historische fusie, en afhankelijk van de verkiezingsuitslag op 29 oktober zien we in het boek de contouren van wat mogelijk volgt.
Voordat ik begin: ik zal nooit wennen aan de onbedwingbare neiging van vooral linkse politici en hun medewerkers om hun hele hebben en houden bij journalisten over de heg te gooien. Voor journalisten en boekenschrijvers is het smullen. Heel begrijpelijk. En wij lezers moeten dat stukje DNA in linksmensen maar dankbaar zijn.
Want die praatziekte moet wel een biologisch gedreven dwangmatigheid zijn. Anders kan ik niet verklaren waarom je je strategie, je geheime ambities en routekaarten naar je zwaktes zomaar op straat kwakt, waar je tegenstanders ze maar hoeven op te pakken om spaken in je wielen te kunnen steken.
Tegelijkertijd is het een bewijs van de professionaliteit en de ontwapenende persoonlijkheid van schrijver en journalist Coen van de Ven, dat hij vier jaar lang als een vlieg op de muur aanwezig mocht zijn bij de cruciale en vaak zeer vertrouwelijke bijeenkomsten die uiteindelijk leidden tot de fusie van Groenlinks en PvdA.
En dat hij niet alleen zo duidelijk een vertrouwensband op kon bouwen met de belangrijkste spelers, maar verder keek dan alleen de ‘Haagse’ kamertjes en het land in trok, van noord naar zuid en van oost naar west, om daar met Groenlinksers en PvdA’ers uit alle geledingen te spreken. En ook – heel belangrijk – mensen van buiten de twee partijen, en waarom zij juist afdreven.
Een Links Verhaal (Das Mag Uitgevers, 279 pagina’s) bestrijkt de vier jaar van 2021 tot 2025, de cruciale jaren waarin het – voorheen – onmogelijke toch bewerkstelligd werd: de fusie van Groenlinks en PvdA tot één partij.
Van de Ven volgde het traject al die vier jaar intenstief. Hij sprak met de aanjagers en de tegenstanders. Hij belicht de cruciale rol van de RoodGroen-groep van Groenlinksers en PvdA’ers die dag in, dag uit keihard werkten om het samengaan van de twee partijen te realiseren. Frans Timmermans, Marjolein Moorman, Jesse Klaver, en vele anderen namen Van de Ven in vertrouwen en vertellen hem over hun twijfels en aarzelingen, maar ook over de voortrekkersrol die zij namen.
Over de worsteling en verwondering van Groenlinksers en PvdA’ers uit alle geledingen van de partij, met elkaar en over elkaar. En Van de Ven levert ook het nodige historische inzicht, de context en de harde data die nodig zijn voor wie niet erg bekend is met het onderwerp.
De leidende personen laten zich ook ongegeneerd in de kaarten kijken en leggen hun hart op tafel. Heel mooi en ook interessant voor wie wil weten wat nu precies de pikorde is in de top van de nieuwe, links-progressieve partij. Ik kan mij voorstellen dat sommigen nu, nu het boek in de winkels ligt, misschien toch wat gêne voelen bij wat ze gezegd hebben. Ik vermoed dat bepaalde partijwoordvoerders geen nagels meer over hebben. Maar ze kunnen niet meer terug, het is er.
Ook belangrijk is dat Van de Ven de verschillen tussen Groenlinks en PvdA mooi duidelijk weet te maken. Want die vooral culturele verschillen, over hoe anders Groenlinksers en PvdA’ers in het leven kunnen staan, zorgden juist voor de grootste uitdagingen en drempels. Het is niet iedereen gegeven om die verschillen te zien, ze juist te interpreteren en op waarde te schatten, en ze vervolgens in heldere taal bloot te leggen opdat de lezer snapt waar het al die tijd nou zo schuurde tussen de partijen. Van de Ven slaagt erin.
Daarbij geeft Een Links Verhaal ook een soort antwoord op de eeuwige linkse vraag of een verandering, een revolutie, nou ‘bottom up’ of ‘top-down’ ontstaat: of het samengaan van twee partijen het gevolg is van een diepe, breed gedeelde wens van de achterbannen en ontstaat, of dat er toch een avant garde nodig is die de teugels grijpt en de verandering organiseert of afdwingt.
Een Links Verhaal maakt duidelijk dat de rol van de activisten van RoodGroen onontbeerlijk was, maar duidelijk wordt ook dat het idee van een samengaan in vruchtbare aarde viel. En dat belangrijke spelers op het juiste moment óf het idee al steunden en daarover uit de kast kwamen, óf zich lieten overtuigen en zich erachter schaarden.
Tegelijkertijd moet ook gezegd dat in de laatste hoofdstukken toch ook een — voor de prille fusiepartij — zorgwekkende onderstroom zichtbaar wordt. Dat heeft alles te maken met ambities die de belangrijke spelers uitspreken, met de zorgen die zij uiten en toch ook hoe fragiel het proces toch nog is, ondanks de Noord-Koreaanse uitslagen vóór samengaan.
Want ja, voor de ene groep Groenlinksers en PvdA’ers is de fusie domweg logisch, een samengaan van twee partijen die sterk op elkaar lijken. Voor hen was het niet de vraag óf, maar wannéér.
Maar voor de andere groep Groenlinksers en PvdA’ers is de keuze pragmatischer: logistiek (de grootste ledenpartij, dus meer inkomsten en daarom meer financiële slagkracht) en macht – de kans om van de fusiepartij de grootste partij van Nederland te maken.
De vraag is wat er gebeurt als dat laatste tegenvalt. Voor het scenario van wat er dan kan gaan gebeuren plaatsen de hoofdrolspelers zelf de zaadjes in Van de Ven’s boek.
Voor de politieke junk die geïnteresseerd is in de ingewikkeldheden van de historische fusie van twee politieke partijen is Een Links Verhaal een uitstekende kroniek, onmisbaar voor wie voor werk – of gewoon uit interesse – op de hoogte wil zijn van alle ins & outs.
Een Links Verhaal, Das Mag Uitgevers, €24,99.
Communicatiestrateeg en schrijver van het boek ‘Megafoonpolitiek‘. Op Bluesky te vinden als @kajleers.bsky.social. Politiek bewust, voormalig financieel-economisch journalist, muziekmaker, professionele kletskous, schrijver. Geeft ook social media-trainingen, denkt graag met je mee over communicatiestrategie. En ja, content is en blijft King.