Categorieën
Formatie Meningen Voorpagina

Rutte’s smalle mandaat

VVD-leider Mark Rutte staat te popelen om op meerdere manieren geschiedenis te schrijven. Hij wil de eerste VVD-premier leveren en het meest rechtse regeerakkoord in de naoorlogse Nederlandse geschiedenis aan het land opleggen, één waarbij ‘rechts de vingers kan aflikken’, zoals hij zelf zei. Hij moet uitkijken dat hij zijn hand niet overspeelt.

Mark Rutte kijkt om zich heen en ziet hoe in verschillende landen zekere revolutionaire leiders te werk gaan. In de Verenigde Staten probeert een revolutionaire leider zijn land te veranderen, weg van het ‘eenzame huis op de prairie’-systeem naar een samenleving die meer gestoeld is op solidariteit.

In Zweden lijkt voor het eerst sinds de Tweede Wereldoorlog een centrum-rechtse (minderheids-)regering herkozen te zijn.

In Groot-Brittannië is Tory-leider David Cameron zodanig aan het hervormen en bezuinigen geslagen dat zelfs tijdschrift The Economist – niet bepaald een fan van staatsdirigisme in de economie – in lichte afkeuring de mondhoeken krult.

Zelfs Nicolas Sarkozy hield de Fransen tijdens de laatste presidentiële verkiezingscampagne voor dat hij enkele van hun geliefde sociale verworvenheden zou gaan hervormen, dan wel wegbezuinigen. En toch kwam hij in het Elysée.

Rutte wil die revolutionaire aanpak graag emuleren. De VVD heeft voor het eerst meer zetels dan de andere partijen in de Tweede Kamer, al scheelt het met de Partij van de Arbeid één zetel. Niettemin voelen velen in de VVD zich dronken door het electorale succes en de historische kans die hen door de kiezer gegeven is om eindelijk forse hervormingen in het Nederlandse sociale systeem door te voeren.

Maar Rutte moet ervoor waken dat hij niet verblind wordt door het vuur van zijn ambitie. Want wat Barack Obama, Fredrik Reinfeldt, David Cameron en Nicolas Sarkozy óók bindt, is dat zij – eenmaal in het centrum van de macht – hun tijdens verhitte verkiezingscampagnes uitgesproken ambities omlaag schroefden toen zij aan de macht kwamen.

Barack Obama stelde de kern van zijn achterban teleur door behoorlijk veel water bij de wijn te doen in zijn voorstellen om de Amerikaanse zorgverzekeringsector te hervormen. Fredrik Reinfeldt is de leider van een coalitie van rechtse partijen in Zweden, maar niet één van die partijen stelt voor om de door de sociaaldemocraten ingevoerde sociale verworvenheden weg te bezuinigen. David Cameron bezuinigt veel, maar laat het nationale zorgsysteem (gratis zorg voor alle Britten, ingevoerd door Labour) met rust. Nicolas Sarkozy heeft de helft van zijn hervormingsvoorstellen al in de eerste weken van zijn presidentschap in de ijskast gezet.

Obama, Reinfeldt, Sarkozy en Cameron lijken dondersgoed te weten wat hun mandaat is. Kiezers willen bepaalde zaken aangepast zien, maar niet afgeschaft, laat staan uitgehold. De boodschap van hun kiezers lijken deze leiders maar al te goed te begrijpen: “Maak wat bestaat goedkoper, of voorkom dat het in de toekomst duurder wordt. Maar wat je ook doet, schaf het niet af!”

De vraag is of Mark Rutte dat ook inziet, en daarnaar handelt. Ja, de VVD is de grootste, maar heeft ‘slechts’ 31 zetels in het parlement . Iets meer dan éénzesde van de bevolking steunt de VVD-hervormingsagenda. De rest, een overgrote meerderheid, kennelijk niet.

Feit is dat van alle partijen in de Tweede Kamer alleen de VVD vergaande hervormingen en bezuinigingen in de sociale zekerheid voorstelde. Het CDA, D66 en Groenlinks volgden, maar op afstand en met veel meer nuances. Rutte’s beoogde gedoogpartner, de PVV van Geert Wilders, wil op sociaal-cultureel vlak fors hervormen, maar laat in het verkiezingsprogramma op sociaal-economisch vlak juist veel van de bestaande verworvenheden in de sociale zekerheid in stand.

De vraag is of dit alles bij Rutte en de zijnen doordringt, of dat ze voortgaan in hun mistige dronkenschap die indaalde tijdens het verkiezingsfeestje dat losbarstte in de vroege uurtjes van 10 juni. De kater zou wel eens verlammend kunnen zijn.

(Foto: Creative Commons)

5 reacties op “Rutte’s smalle mandaat”

Zo is dat! Eindelijk een commentator die helder en eerlijk schrijft hoe de zaken ervoor staan. Ik vind dat Rutte door de mainstream media veel te slap wordt aangepakt. Ten onrechte.

Het is maar de vraag of dít de vraag is. Je ziet soms dat de macht gebruikt wordt om ongewenste maatregelen te nemen, die vervolgens zo goed uitpakken, dat mensen achteraf zeggen: dat was nodig. Ik weet niet of dat met het aanstaande regeerakkoord gaat gebeuren, maar het is een optiek die Rutte zou kunnen hebben en verdedigen. De “eerst-het-zuur-dan-het-zoet”-retoriek van Balkenende werd ook door menigeen aanvaard…

Overigens: met 31 zetels heeft de VVD ruim 1/5 van de stemmers, en (bij een opkomst van ruim 75%) krap 1/6 van de stemgerechtigden verenigd. Hoeveel van die stemmers ook zouden willen dat er met PVV geregeerd gaat worden – een anti-liberale partij, in het oog van veel VVD’ers – is nog zeer de vraag. Waarom de auteur schrijft “iets meer dan éénzesde” is me een raadsel.

Gaat niet om 1/5 van de stemmers, maar om meer dan 1/2 van electoraat wat dit kabinet steunt. 59% van de ondervraagden op Peil.nl (van der Hund) hoopt op een kabinet. En ja, daar zitten natuurlijk ook de PvdA-kiezers tussen die hopen dat het vervolgens heel snel klapt. Op de vraag op welk kabinet men nou echt hoopt, antwoordt echter nog steeds 53% op een variant VVD-CDA-PVV (met of zonder gedoogsteun).

Goed, dit is mager maar geeft aan dat meerendeel Nederland bereid is om crisis te lijf te gaan met directe maatregelen.

Eens met je dat de houdbaarheid van dat support snel kan verdampen, maar betwijfel ten zeerste of Rutte nu in een soort overwinningsroes verkeert. Hij is volgens mij terdege bewust van de magere winst.

Persoonlijk denk ik dat deze lange aanloop naar een uiteindelijke formatie hem wel eens in de kaart kan spelen. Oppositie kan nu slechts wat morren en Prinsjesdag niet aanwenden om met het bashen te beginnen en… Met het oog op de statenverkiezingen geeft dit die oppositie weinig ruimte om de euforie voor die tijd om te zetten in cynisme.

PS. @Kaj: beetje jammer die Twitter fittie. Wellicht was ik wat snel met stempels plakken (noemde je onterecht een D66ert), maar om daar nu direct met een scheldtirade op te reageren? Overigens was mijn daaropvolgende oordeel (“links geëngageerd”) gericht op juist deze uitting van “morele superioriteit”: iemand bekritiseert je blog en jij scheldt direct terug met “NL-verscheurende populist”. Beetje overreacted, niet?

Mijn kritiek was inhoudelijk (op dat D66 stempel na): dat je blog het advies aan Rutte lijkt te geven dat hij zijn visie moet nuanceren om zo een groter deel van de bevolking achter zich te scharen. Dit klinkt logisch: tenslotte moet hij al met CDA een regeer/gedoogaccoord sluiten. Te véél nuance kan echter de boel dusdanig lamleggen dat we weer verzanden in een overgenuanceerd polderbeleid waar mensen op straat niets van gaan merken.

Eerlijk gezegd denk ik dat veel mensen liever hard maar duidelijk beleid zien dan draaiende politici die zich slechts behouden tot symboolpolitiek (60% belasting voor hogere inkomens terwijl integratiepolitiek wordt weggeknuffelt).

In eerste instantie was ik geen voorstander van een broze coalitie die op de PVV leunt. Kunnen VVD-CDA echter maatregelen nemen die de sorgen van de gemiddelde PVV-ert wegneemt zonder daarbij aan onze rechtsorde te morrelen, dan vind ik dat een groot goed.

Ik denk dat NL namelijk veel aggressiever destabiliseert met een PvdA/D66 die de gemiddelde PVV-stemmer ziet als een domme tokkie die nog even een college Nederlandse tolerantie moet ontvangen van meester-zalver Cohen. In dat geval krijgen we júist een grote mate van cynisme, nationalisme en xenofobie. En we weten waar dat toe leidt.

M.i. kan een krachtig optreden van VVD en CDA daadwerkelijk de wind uit Geert\’s zeilen nemen. Maar eerlijk is eerlijk: dat wordt wel erg spannend….

Reacties zijn gesloten.